Czy świadczenia pracownicze, czy osobiste?

Pracownicze

Osobiste

Od świadczeń pracowniczych należy odróżnić świadczenia osobiste. Te ostatnie bowiem zaspokajają w zasadniczej mierze potrzeby osobiste pracowników. Nie wykluczone jednak, iż w jakimś stopniu będą związane z działalnością gospodarczą przedsiębiorcy. Ustawy nie definiują pojęcia "świadczeń osobistych", choć w rozumieniu ustawy o VAT pojawia się to określenie, jako istotne z punktu widzenia opodatkowania nieodpłatnych świadczeń zrównanych z odpłatnymi. Natomiast w podatku dochodowym od osób fizycznych, gdy chcemy wyróżnić świadczenia osobiste, pomocne może być odwołanie się do katalogu zwolnień przedmiotowych z ustawy o PIT. Tam odnajdziemy katalog przysporzeń, które ustawodawca zdaje się uznawać za przysporzenia osobiste, zwolnione z podatku przez wzgląd na pewne istotne okoliczności. Przychodem dla pracownika jest bowiem to co ma dla niego osobistą wartość w wymiarze finansowym. 

Rozróżnienie

Organy podatkowe w zakresie podatku od towarów i usług już "ukuły" dychotomiczne definicje potrzeb osobistych i potrzeb pracowniczych. Jednak należy doń podchodzić ostrożnie, a wręcz nieufnie, gdyż zawierają zbyt duże uproszczenia. Mianowicie - według jednej z wielu interpretacji tego rodzaju (z dnia 3 listopada 2011 r., nr ILPP2/443-1166/11-2/SJ) - "ustawa o podatku od towarów i usług nie zawiera definicji potrzeb osobistych, można jednak przyjąć, że potrzebami osobistymi są te, których realizacja nie jest związana ze stosunkiem pracy. A zatem potrzeby osobiste to te, których zaspokojenie wynika z dobrej woli pracodawcy. Natomiast potrzeby pracownicze to te, których spełnienie nie wynika z autonomii woli stron, ale do zaspokajania których pracodawca jest zobowiązany na podstawie przepisów prawa, np.: przepisów Kodeksu pracy, przepisów innych ustaw regulujących prawa i obowiązku pracowników i pracodawców, postanowień zbiorowych układów pracy, postanowień porozumień zbiorowych, przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy itp."

Podział dokonany w ten sposób zawodzi, gdy weźmiemy pod uwagę niektóre świadczenia, które co prawda wynikają z przepisów prawa, lecz przede wszystkim mają na względzie korzyść osobistą beneficjenta, zaś korzyść pracodawcy jest w zasadzie znikoma lub jedynie potencjalna (np. deputaty węglowe).

Rozróżnienie między wydatkami osobistymi a pracowniczymi nie jest jednak ścisłe. Pod uwagę bierze się jednakże przeważający charakter. W podatku dochodowym niektóre wydatki pracownicze są opodatkowane i jednocześnie zwolnione. Choć wydaje się, iż powinny leżeć zupełnie poza zainteresowaniem PIT. Jednak - wydaje się - ustawodawca dążył do tego by w danym zakresie nie było wąpliwości, w jakich okolicznościach osoba fizyczna nie uzyskuje przysporzenia. Ustawa o VAT nie dokonuje tak ścisłych podziałów, ale na tym gruncie istnieje obszerne orzecznictwo ETS, pomocne w ustaleniu charakteryu świadczenia.