Restrukturyzacja a koszty uzyskania przychodów

Chaos w dziedzinie kosztów podwyższenia kapitału zakładowego.

Dopiero co pisałem o korzystnej tendencji panującej w orzecznictwie administracyjnym w odniesieniu do podatkowego traktowania kosztów ogólnej działalności spółki (patrz: Paradoks spółki kapitałowej…), a tu pojawił się kolejny osobliwy wyrok - tym razem już NSA (z dnia 21 stycznia 2010 r., sygn. akt II FSK 1446/08) - całkowicie podtrzymujący rozchwianie judykatury w tym zakresie.

Sąd tym razem sprzeciwił się zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów wszelkich wydatków, związanych z podniesieniem kapitału zakładowego (podatek od czynności cywilnoprawnych, opłaty sądowe, taksa notarialna itp.). Uznał, iż jedynym zasadnym powiązaniem tych wydatków z przychodami jest bezpośrednie powiązanie z wpływami na kapitał zakładowy. Niezasadne jest zaś - zdaniem sądu - szukanie jakichś dalekich konotacji z nieokreślonymi przychodami z działalności.

Moim zdaniem pogląd zawarty w orzeczeniu jest błędny. Przecież wpływy na kapitał zakładowy nie tylko nie stanowią przychodu, zgodnie z jednoznacznymi przepisami podatkowymi, lecz mają charakter potencjalnie zwrotny. Podobnie jak pożyczka kapitał zakładowy jest ujęty w bilansie w pasywach, chociaż ze względu na niewielką wymagalność znajduje się na szczycie bilansu.

Z kolei po ustaniu celu spółki kapitał zostanie rozwiązany, a odpowiadające mu aktywa zwrócone wspólnikom. Wyłączenie owego kapitału i odpowiadającego mu przyrostu składników majątku z przychodów (a nie zwolnienie podatkowe) oznacza, iż tutaj nie powinno się szukać punktu odniesienia dla ewentualnych kosztów podatkowych. Przychody i wszelkie koszty powstać mogą jedynie tam, gdzie mieści się działalność operacyjna i finansowa. Tak jest w rachunkowości, ale tę regułę można przełożyć na podatki. Wśród kosztów są zaś i takie, które nie odnajdują bezpośredniego związku z przychodem, lecz ich uzasadnieniem (dla celów podatkowych) jest ogólne i sprawne funkcjonowanie jednostki gospodarczej (np. koszty podwyższenia kapitału zakładowego). Według mnie trudno jest znaleźć logiczne uzasadnienie, by odmówić takim kosztom roli podatkowej. Jednakże po tym wyroku przedsiębiorca może mieć utrudnione zadanie w tym względzie.

Rola profesjonalnego doradcy.

Na równi z koniecznością przedstawienia racjonalnych i wyważonych tez w opinii podatkowej stoi obowiązek uwzględnienia przez doradcę podatkowego ryzyka podatkowego, związanego z określonym postępowaniem przedsiębiorcy. Nawet jeżeli - w opinii doradcy - poglądy wyrażone w judykaturze i w orzecznictwie administracyjnym są całkowicie nietrafne, to przecież stanowią obowiązującą linię interpretacyjną, według której - jest wysoce prawdopodobne - podatnik będzie sądzony.