Eksport Usług

Usługi świadczone na nieruchomościach

Pytanie czytelnika Rzeczpospolitej dot. artykułu "Trzeba powiadomoć fiskusa" z dnia 21 kwietnia 2010 r.:

Obecnie pojawia sie szansa na wykonawstwo tych usług na terenie Niemiec. Jak najprościej rozliczyć od strony VAT takie usługi? Gorąco proszę o pomoc dla dwóch wariantów realizacji tych usług: po pierwsze, wykonawstwo tych usług na zlecenie podatnika VAT z Niemiec i po drugie, wykonawstwo tych usług na terenie Niemiec na zlecenie polskiego podatnika VAT. Czy usługi budowlano-montażowe są usługami związanymi z nieruchomościami i podlegają regulacjom art. 28e ustawy o VAT? Jeśli tak to czy mamy obowiazek rejestracji w świetle art. 97 ustawy VAT i sporządzania informacji podsumowujacej - art. 100 ust.1? Czy art. 100 ust.1 pkt 4 obejmuje usługi z art. 28b, czy obejmuje również usługi z art. 28e? Czy te usługi może opodatkować firma niemiecka?. Najwięcej wątpliwości rodzi drugi wariant, czyli usługa budowlano-montażowa wykonywana na terenie Niemiec na zlecenie polskiej firmy - my fakturujemy do polskiej firmy, która wystawia fakturę sumaryczną firmie niemieckiej. Czy wystawić fakturę bez VAT? Kto opodatkowuje taką usługę? Czy któraś z firm polskich musi się zarejestrować w Niemczech?

Opinia Doradcy Podatkowego:

Podstawową kwestią, która determinuje obowiązki w podatku od wartości dodanej na terytorium całej Unii Europejskiej, jest miejsce świadczenia usług. Przepisy każdego państwa członkowskiego są obowiązane jednolicie traktować usługi pod tym względem, tak aby uniemożliwić sytuacje, w których dana transakcja jest opodatkowana podwójnie lub wcale nie jest opodatkowana. Dlatego w Polsce usługi wyłączone są z podatku wtedy, gdy uznaje się, iż miejscem ich wykonania jest terytorium innego państwa członkowskiego.

Obok ogólnych przepisów, które wskazują jako miejsce świadczenia siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności lub miejsce zamieszkania lub pobytu, istnieją odrębne przepisy, które wyłączają tę zasadę ogólną, na rzecz zasad szczególnych. Dotyczy to także usług związanych z nieruchomościami, które uznaje się za wykonywane w miejscu położenia nieruchomości.

Związek konkretnej usługi z nieruchomością traktowany winien być możliwie szeroko. Dał temu wyraz ETS, np. w wyroku w sprawie C-166/05 Rudi Hedger. W orzeczeniu tym uznano, iż nawet przeniesienie praw do dokonywania połowów jest świadczeniem, związanym z nieruchomością. Dlatego do usług związanych z nieruchomościami, o których mowa w art. 28e ustawy o VAT, należy niewątpliwie zaliczyć usługi budowlano-montażowe. Są to bowiem klasyczne świadczenia, dotyczące nieruchomości. Skoro są wykonywane w Niemczech, powinny też podlegać opodatkowaniu w tym kraju, niezależnie od tego, czy przedsiębiorca jest głównym wykonawcą, czy też podwykonawcą. Jednocześnie, w obydwu przypadkach, nie są przedmiotem opodatkowania w Polsce.

Gdy miejscem świadczenia jest kraj siedziby usługobiorcy (zasada ogólna z art. 44 dyrektywy 2006/112/WE lub art. 28b ustawy o VAT) oraz usługobiorca jest zobowiązany do zapłaty podatku (art. 196 dyrektywy 2006/112/WE), istnieje bezwzględny obowiązek złożenia informacji podsumowującej przez usługodawcę. Powinien on się także zarejestrować w Polsce jako podatnik VAT UE, zgodnie z art. 97 ustawy o VAT. Inaczej jest w przypadku usług, dla których przewidziano szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia (m.in. usługi związane z nieruchomościami). Ponieważ są to usługi, wobec których art. 28b ustawy o VAT nie znajdzie zastosowania, to nie dotyczy ich także obowiązek złożenia informacji podsumowującej oraz zarejestrowania się jako podatnik VAT UE. Dlatego ani wykonawca, ani podwykonawca, świadczący usługi budowlane na terytorium Niemiec, nie będą musieli spełnić tych wymogów administracyjnych.

Przepisy wspólnotowe zasadniczo przewidują, iż podmiotem zobowiązanym do zapłaty podatku na terytorium innego państwa członkowskiego jest podatnik, który świadczy tam usługi. Jednakże przewiduje się możliwość przerzucenia tego obowiązku na usługobiorcę, jeśli usługodawca nie posiada siedziby w państwie, w którym VAT jest należny (tzw. zasada reverse charge). Bezwzględny obowiązek rozliczenia VAT przez nabywcę dotyczy jedynie przypadku, gdy świadczeniodawca wykonuje usługi, których miejsce świadczenia wyznacza zasada ogólna (art. 44 dyrektywy 2006/112/WE).

Wobec powyższego, w wyłącznej gestii państwa członkowskiego miejsca świadczenia (art. 194 dyrektywy 2006/112/WE) leży ustalenie:

a) kto jest zobowiązany do rozliczenia podatku z tytułu świadczenia usług związanych z nieruchomościami (polski wykonawca, czy też polski lub niemiecki zleceniodawca) oraz
b) czy usługi, podlegające szczególnym przepisom (np. usługi związane z nieruchomościami), powinny lub mogą być rozliczone przez usługobiorcę.

W Niemczech owa kwestia jest uregulowana w §13b Umsatzsteuergesetz (niemiecka ustawa o VAT). Należy dodać, iż polski przedsiębiorca, jedynie w przypadku, gdy nie jest zidentyfikowany (zarejestrowany) dla potrzeb VAT na terytorium Niemiec, jest obowiązany do wystawienia faktury, zgodnie z polskimi przepisami (bez podatku). Zatem, gdy zarejestruje się w Niemczech w celu rozliczenia podatku, wystawi fakturę na rzecz podatnika polskiego lub niemieckiego według niemieckich przepisów.