Zwolnienie podmiotowe w VAT po nowelizacji

Opinia dla Dziennika Gazety Prawnej

Pytanie:

W związku z przekroczeniem obrotu 50 000 zł od 1 grudnia 2009 przedsiębiorca stał się podatnikiem VAT. Ponieważ jednak nie przekroczył limitu 100 000 zł, od stycznia 2010 r. powrócił do zwolnienia podmiotowego, w oparciu nowelizację ustawy o VAT z 2 grudnia 2009 r. W grudniu zakupił materiały służące do sprzedaży opodatkowanej w grudniu oraz sprzedaży zwolnionej już w styczniu. W jaki sposób dokonać korekty VAT?

Odpowiedź:

Niniejsze pytanie jest przykładem na to, jak różnorodne skutki mogą rodzić proste w swojej konstrukcji przepisy nowelizacji. Wnioskując z pytania, zakładam, iż działalność podatnika stanowią czynności - co do zasady - opodatkowane (w sensie przedmiotowym). Z tego tytułu przysługuje mu prawo do odliczenia. Jednakże nie przysługuje ono w okresie, gdy sam podatnik podlega zwolnieniu (jako podmiot). W analizowanej sytuacji to prawo pojawiło się w ostatnim miesiącu 2009 roku, kiedy przedsiębiorca utracił status podatnika zwolnionego. Z woli tegoż przedsiębiorcy (pisemne zawiadomienie) prawo do odliczenia ustało już od początku 2010 r. Zatem tylko w okresie jednego miesiąca podatnik mógł obniżyć VAT należny o naliczony. Ponieważ podatnik miał prawo dokonać wyboru statusu zwolnienia podmiotowego do 15 stycznia 2010 r., to nie można od niego wymagać, aby z góry (w grudniu) dokonał odliczeń związanych wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi miesiąca grudnia, nie odliczając podatku, związanego z czynnościami styczniowymi. Nie można również wymagać, aby wstecznie korygował deklarację VAT (grudniową).

W analizowanej sytuacji zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od zakupionych materiałów. Zmiana była wynikiem wyboru przez przedsiębiorcę zwolnienia podmiotowego i odbyła się w okresie pierwszych piętnastu dni stycznia (do 15 stycznia 2010 r.). Ponadto nie mogła się dokonać wcześniej (w grudniu 2009 r.), gdyż wtedy ustawa nowelizująca z 2 grudnia 2009 r. nie obowiązywała.

Na zilustrowane tu okoliczności przepisy ustawy o VAT przewidują konkretne rozwiązanie. Mianowicie podatnik powinien właśnie za miesiąc, w którym doszło do zmiany prawa do odliczenia, dokonać korekty kwot podatku naliczonego. Ponieważ do owej zmiany doszło w styczniu, korekta powinna być dokonana za miesiąc styczeń i złożona w terminie do 25 lutego 2010 r. (poz. 54 deklaracji VAT-7; wartość ujemna). Mimo tego, iż podatnicy zwolnieni z VAT zasadniczo nie muszą składać deklaracji, to w omawianym wypadku taka deklaracja powinna być złożona. Przepis o obowiązku korekty w określony sposób należy bowiem traktować jako przepis szczególny względem przepisów dotyczących deklaracji. Zasady powyższe stosuje się wyłącznie do tych materiałów, które nie zostały wykorzystane do końca grudnia.