Preferencje Podatkowe

Zawieszenie Działalności Gospodarczej

Pytanie:
Jak wygląda sprawa comiesięcznego odpisu amortyzacyjnego za samochód w okresie zawieszenia działalności gospodarczej (za miesiące kiedy działalność jest zawieszona)? Bo - jak rozumiem - w tym czasie księgi przychodów i rozchodów się nie prowadzi i nie składa formularza VAT-7?

Odpowiedź:
Zawieszenie działalności gospodarczej to instrument prawny, którego celem jest uwolnienie przedsiębiorcy od obowiązków publicznoprawnych w okresie, gdy decyduje się on na czasowe wycofanie się z aktywności gospodarczej. Nowelizacja ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, która weszła w życie dnia 20 września 2008 r. pociągnęła za sobą konieczność jednoczesnego wprowadzenia zmian do poszczególnych ustaw regulujących podatki i inne należności publicznoprawne. W ten sposób przyznano przedsiębiorcy w okresie zawieszenia pewne przywileje w podatku dochodowym od osób fizycznych, w podatku dochodowym od osób prawnych, podatku od towarów i usług oraz w zakresie ubezpieczeń społecznych.

Istotne jest, iż w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Przepisy jednak dopuszczają podejmowanie się niektórych zadań w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Dopuszczalne jest również przyjmowanie należności, które powstały przed datą zawieszenia działalności gospodarczej. Ponadto istnieje obowiązek regulowania zobowiązań, powstałych przed tą datą. Przedsiębiorca ma również prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie. Może także osiągać przychody finansowe, również z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej.

Jak widać wiele z tych czynności wiąże się z osiąganiem podlegających opodatkowaniu: przychodów (podatek dochodowy) i obrotów (VAT). Dlatego też ustawodawca nie mógł całkowicie zrezygnować z obowiązku stosowania urządzeń ewidencyjnych i deklaracji. W podatku od towarów i usług zwolnił podatników z obowiązku składania deklaracji VAT-7 i VAT-7K za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy. Przewidział jednak sytuacje, w których te deklaracje będą musiały być złożone. Zatem przedsiębiorca, który zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej będzie obowiązany złożyć deklarację w przypadku, gdy jest zarejestrowany jako podatnik VAT UE, gdy dokona wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, gdy dokona importu usług lub nabędzie towary - w zakresie których stanie się podatnikiem. Zwolnienie z obowiązku składania deklaracji nie dotyczy również okresów rozliczeniowych, w których zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego oraz nie dotyczy okresów rozliczeniowych, za które podatnik jest obowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.

Przykład:
Podatnik rozliczający się miesięcznie z VAT zawiesił działalność gospodarczą dnia 12 stycznia 2010 r. W kwietniu 2010 r. dokonał sprzedaży opodatkowanej regałów wykorzystywanych w przedsiębiorstwie. Następnie, dnia 27 czerwca 2010 r. wznowił działalność. W takiej sytuacji powinien złożyć deklarację VAT-7 za miesiące styczeń, kwiecień i czerwiec. Będzie miał prawo nie składać deklaracji za luty, marzec i maj 2010 r.

Ponadto zawieszenie działalności gospodarczej nie zwalnia podatnika z prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów dla celów podatku dochodowego. W tej księdze winny być bowiem ujęte wszelkie te zdarzenia gospodarcze, które podatnik zgodnie z zapisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej ma prawo wykonywać w okresie zawieszenia wykonywania działalności. Przywilej dla podatnika polega w tym wypadku jednak na zwolnieniu go z obowiązku wpłacania zaliczek na podatek dochodowy, jeśli w tym okresie osiągnął jakieś dochody. Jednak będzie musiał się z tych przychodów rozliczyć składając po upływie roku zeznanie podatkowe. Będzie musiał również zapłacić podatek wynikający z tego zeznania.

W okresie zawieszenia wykonywania działalności powstawać mogą także koszty uzyskania przychodu oraz podatek naliczony. Dlatego podatnik VAT, który zawiesił działalność, może być zainteresowany złożeniem deklaracji podatkowej w celu uzyskania zwrotu podatku, nawet jeśli nie ma takiego obowiązku. Żaden przepis nie zabrania mu tego.

Z kolei ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, pozwalając podatnikom na dokonywanie operacji mających na celu zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodu, uzasadnia jednocześnie zaliczenie stosownych wydatków do kosztów uzyskania przychodów na zasadach ogólnych (art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Podatnik ma zatem prawo zaliczyć do kosztów podatkowych wydatki na zakup towarów i usług, które będzie używał w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu (np. koszty utrzymania rachunków bankowych, koszty utrzymania lokalu, w którym przedsiębiorca ma siedzibę, miejsce wykonywania działalności, podatek od nieruchomości, opłaty z tytułu użytkowania wieczystego, itp.). Dotyczy to również odpisów amortyzacyjnych.

Na mocy art. 22 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 22a-22o, z uwzględnieniem art. 23. Natomiast nie podlegają amortyzacji składniki majątku, zwane odpowiednio środkami trwałymi lub wartościami niematerialnymi i prawnymi, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej albo zaprzestania działalności, w której te składniki były używane; w tym przypadku składniki te nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono albo zaprzestano tę działalność (art. 22c pkt 5 tej ustawy).

Wobec tego, w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej żaden środek trwały (także pojazd samochodowy) nie będzie podlegał amortyzacji. Jednak z wyłączeniem tych, które są przeznaczone na zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów (np.: magazyny, w których są przechowywane niesprzedane zapasy).

Brak możliwości amortyzowania środków trwałych w okresie zawieszenia nie oznacza, iż podatnik nigdy nie zaliczy do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych przypadających na ten okres. Cały czas bowiem obowiązuje art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który nakazuje amortyzować rzecz aż do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową. Zatem prawo do zaliczenia odpisu amortyzacyjnego do kosztów podatkowych zostanie jedynie odroczone.