Garaż po dziesięciokroć opodatkowany!

Podatek od nieruchomości

Nie przekonuje mnie argumentacja zawarta w ustnym uzasadnieniu uchwały  siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego sprzed kilku dni (z dnia 27 lutego 2012 r., sygn. akt II FPS 4/11), która zasadniczo odwołuje się do przepisów o księgach wieczystych i hipotece oraz prawa o własności lokali, zaś prowadzi do wielokrotnie większego opodatkowania jednych właścicieli garaży w budynkach mieszkalnych niż innych. Oczywiście należy jeszcze poczekać na uzasadnienie pisemne, by dokonać kompletnej i rzeczowej analizy uchwały. Jednak już teraz odnoszę wrażenie, iż zasada drobiazgowego legalizmu nad konstytucyjną zasadą równości i sprawiedliwości społecznej mogła wziąć górę.

Większość komentatorów zgadza się co do tego, iż nomenklatura zastosowana w podatku od nieruchomości jest mało precyzyjna oraz niespójna. Co prawda tytuł rozdziału ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, w których znajdują się interesujące regulacje, brzmi „podatek od nieruchomości", jednak niekoniecznie nieruchomości są nim opodatkowane, lecz grunty, budynki i budowle lub ich części. Kategorii tych nie należy zatem utożsamiać. Są to zbiory, które mają wyłącznie pewne części wspólne. Innymi słowy instytucje prawne z Kodeksu cywilnego raz są stosowane, innym razem nie są. Wadliwa nomenklatura prowadzi oczywiście do zaciekłych sporów, które objawiły się między innymi w przypadku oceny opodatkowania szybów kopalnianych oraz urządzeń tam funkcjonujących, baterii koksowniczych, budynków transformatorów połączonych z siecią energetyczną, elektrowni wiatrowych, instalacji technologicznych w budynkach, długo by wymieniać...

Od dawna również opodatkowanie garaży w budynkach mieszkalnych stanowiło przedmiot dysput. Gra toczyła się bowiem o wysoką stawkę: albo opodatkowanie według stawki jak dla budynków mieszkalnych lub ich części, albo według właściwej dla budynków tzw. pozostałych lub ich części. Z tym że różnica pomiędzy pierwszą a drugą stawką jest więcej niż dziesięciokrotna. Przez wzgląd na nieprecyzyjne przepisy prawa wydawało się, iż wykładni literalnej nie da się wprost zastosować, bez odwołania się do innych rodzajów wykładni, w tym zgodnej z Konstytucją.

NSA okazał się być mocno przywiązany do wykładni w oparciu o ustawę o własności lokali. Dlatego uznał, iż garaże stanowiące samodzielne lokale, będące zatem przedmiotem odrębnej własności, powinny być traktowane w podatku od nieruchomości według reguł innych niż właściwe dla budynków mieszkalnych lub ich części, a więc zdecydowanie mniej korzystnie. Inaczej garaże, które stanowią pomieszczenia pomocnicze lub przynależne w rozumieniu ustawy o własności lokali. Zgodnie z uchwałą uzasadnione jest stosowanie wobec nich stawki preferencyjnej. Wbrew temu co stwierdzono w uchwale - w mojej opinii - efektem takiego rozstrzygnięcia jest naruszenie konstytucyjnej zasady równości i sprawiedliwości społecznej. Bowiem konsekwencją uchwały jest to, iż garaże znajdujące się w jednej nieruchomości, posiadające te same cechy fizyczne i wykorzystywane w ten sam sposób przez ich właścicieli lub posiadaczy, będą mogły być traktowane odmiennie w zależności od tego, czy zostały ujęte w odrębnej księdze wieczystej.

Nie jest to jednak wyłączny problem dotyczący garaży na gruncie tego podatku. Ustawa nie wyjaśnia choćby wątpliwości, czy używanie miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym przez współwłaściciela-przedsiębiorcę, działającego w takim charakterze, spowoduje, iż pozostali współwłaściciele - dajmy na to osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej - również będą podlegać opodatkowaniu według najwyższych stawek, jak dla działalności gospodarczej? Tu także literalna wykładnia raczej wskazywałaby niekorzystne rozwiązanie. Jednak interpretacja celowościowa prowadziłaby do weryfikacji literalnej wykładni w zgodzie z zasadami równości i sprawiedliwości społecznej.